Nhận diện tồn tại để phát huy vai trò của báo chí

Năm 2017, về cơ bản báo chí đã bám sát mục tiêu giữ vững ổn định chính trị, củng cố và tăng cường sự thống nhất ý chí trong Đảng, sự đồng thuận của xã hội và lòng tin của nhân dân với Đảng, góp phần tạo động lực tinh thần để thực hiện nhiệm vụ kinh tế - xã hội, an ninh quốc phòng, đối ngoại. Các cơ quan báo chí đã thực hiện ngày càng hiệu quả chức năng giám sát, phản biện xã hội, đấu tranh kiên quyết với những hành vi tham nhũng, lãng phí, quan liêu, tiêu cực…

 Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương Võ Văn Thưởng cùng các đại biểu tại hội nghị.

Ngày 26/12, tại Thành phố Hồ Chí Minh, Bộ Thông tin Truyền thông (TTTT) phối hợp với Ban Tuyên giáo Trung ương và Hội Nhà báo Việt Nam tổ chức Hội nghị báo chí toàn quốc tổng kết công tác năm 2017, triển khai nhiệm vụ năm 2018. Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương Võ Văn Thưởng dự và chỉ đạo Hội nghị. Hội nghị quy tụ hơn 650 đại biểu đến từ các cơ quan Trung ương và địa phương, đại diện lãnh đạo các cơ quan quản lý báo chí, cơ quan chủ quản, các cơ quan báo in, tạp chí, truyền hình. Báo chí đã bám sát mục tiêu Phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị, ông Võ Văn Thưởng chia sẻ về những tấm gương nhà báo có mặt ở nơi khó khăn, nơi đầu sóng ngọn gió để thông tin kịp thời đến bạn đọc. Có nhà báo hy sinh mạng sống của mình để hoàn thành sứ mệnh của người cầm bút như trường hợp phóng viên TTXVN - Đinh Hữu Dư hi sinh khi tác nghiệp mưa lũ tại Yên Bái. Tuy nhiên, bên cạnh những điểm sáng trong một năm 2017 thì còn nhiều “nốt trầm” của báo chí. Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương cũng cho rằng, đối với cơ quan quản lý báo chí, vai trò còn mờ nhạt, ít quan tâm đào tạo đội ngũ phóng viên báo chí. Thời gian gần đây lằn ranh giữa tạp chí điện tử và báo điện tử không rõ ràng. Tên miền báo điện tử, tạp chí điện tử chưa phù hợp với tôn chỉ mục đích. “Bên cạnh trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà nước thì phải qui trách nhiệm sai phạm của cơ quan báo chí về cơ quan chủ quản. Đối với những sai phạm này từ giờ trở đi cơ quan chủ quản không thể vô can được”, Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương nhấn mạnh. Ông Võ Văn Thưởng, yêu cầu, các cơ quan báo chí cần tập trung thông tin tuyên truyền các nhiệm vụ chính trị năm 2018, mà trọng tâm là tiếp tục tuyên truyền Nghị quyết Đại hội XII của Đảng, các nghị quyết Ban Chấp hành Trung ương, của Bộ Chính trị, Ban Bí thư. Nhất là, cùng Đảng, Nhà nước đấu tranh phòng chống, ngăn chặn đẩy lùi suy thoái tư tưởng chính trị, tự chuyển biến, tự chuyển hóa trong nội bộ.

Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương Võ Văn Thưởng, phát biểu chỉ đạo Hội nghị. Ảnh: Hồng Phúc.

Báo chí cũng cần tập trung biểu dương các gương điển hình tiên tiến, lan tỏa những giá trị tốt đẹp, phản ánh những bất cập, thiếu sót trong quản lý, lãnh đạo điều hành của các ngành địa phương, đơn vị với tinh thần xây dựng. “Tinh thần là đấu tranh không khoan nhượng với tiêu cực, cái xấu, cái ác, phê phán, phản bác thông tin sai trái”, ông Thưởng nhấn mạnh, đồng thời đề nghị các cơ quan báo chí cần hoạt động đúng vào tôn chỉ, mục đích của mình. Trong khi đó, các cơ quan quản lý nhà nước về báo chí cần phải tập trung vào thanh tra, kiểm tra vi phạm tôn chỉ mục đích. Trong khi đó, các cơ quan quản lý cũng cần ra soát, thu hồi, cấp phép đối với những tên miền chưa phù hợp. Thứ trưởng Bộ TTTT Hoàng Vĩnh Bảo nhận xét, toàn cảnh báo chí trong năm 2017 về cơ bản đã bám sát mục tiêu, giữ vững ổn định chính trị, củng cố và tăng cường sự thống nhất ý chí trong Đảng, sự đồng thuận của xã hội và lòng tin của nhân dân với Đảng, góp phần tạo động lực tinh thần để thực hiện nhiệm vụ kinh tế xã hội, an ninh quốc phòng, đối ngoại. Nhất là, các cơ quan báo chí đã thực hiện ngày càng hiệu quả chức năng giám sát, phản biện xã hội, đấu tranh kiên quyết với những hành vi tham nhũng, lãng phí, quan liêu, tiêu cực. Báo chí cũng tích cực phát hiện, cổ vũ các nhân tố mới, điển hình tiên tiến, thành tựu công cuộc đổi mới; tích cực đấu tranh bảo vệ chủ quyền, chống diễn biến hòa bình, phản bác các quan điểm sai trái… Nhiều cơ quan báo chí cũng đã chủ động đổi mới, tiếp cận công nghệ làm báo hiện đại, đầu tư nâng cao chất lượng bài báo, chương trình. Tuy vậy, Thứ trưởng Hoàng Vĩnh Bảo cũng cho biết, năm qua xuất hiện các “liên minh báo chí” nhũng nhiễu doanh nghiệp. Trong đó, một số tờ báo hoạt động không đúng tôn chỉ, mục đích như giấy phép, khai thác phát tán những vấn đề tiêu cực, thông tin một chiều, gây bức xúc cho địa phương, doanh nghiệp và cá nhân. Báo chí cũng xoáy quá nhiều vào thông tin mặt trái của xã hội… Tại Hội nghị, Thứ trưởng Bộ TTTT Hoàng Vĩnh Bảo cũng thừa nhận, báo chí đang đứng trước nguy cơ bị truyền thông xã hội “vượt mặt” trong việc cung cấp thông tin. Nhờ được cập nhật liên tục những công cụ, tính năng công nghệ mới, mạng xã hội ngày càng nâng cao khả năng truyền thông, khiến báo chí mất dần vị thế, thậm chí có lúc mạng xã hội lấn át cơ quan báo chí về độ nhanh nhạy, cập nhật thông tin và cả sự quan tâm của độc giả... Ông Lê Quốc Minh, Phó Tổng giám đốc TTXVN nói đến nguy cơ tin giả (fake news) đang khuynh đảo báo chí hiện đại. Thậm chí, tin giả như một dịch bệnh khủng khiếp, và mạng xã hội đang là môi trường thuận lợi để lan truyền tin giả nhanh hơn nhiều lần. Theo ông Minh, ở Việt Nam ban đầu tin giả chỉ dừng ở một vài đường dẫn website ca ngợi ông bà lang dân tộc này, loại biệt dược nọ, gắn với ca sỹ A, người nổi tiếng B để vờ là người dùng uy tín. Rồi đến những dòng trạng thái trên mạng xã hội nói chuyện ô nhiễm tại một địa phương trong nước nhưng dùng hình ảnh tận bên kia địa cầu, xảy ra từ lâu trong quá khứ. Một bức hình của quan chức cao cấp được gắn với một phát ngôn gây sốc rất nhanh chóng phủ kín Facebook để rồi người đó phải nhận đủ loại “gạch đá” mà không một ai quan tâm xem nội dung đó có bị xuyên tạc hay không. Đã có một số trường hợp đăng tải nội dung bịa đặt bị xử phạt, nhưng dường như tình hình đang ngày càng trở nên nghiêm trọng. Nóng “kinh tế báo chí” Các đại diện cơ quan báo chí cũng bày tỏ lo lắng khi lượng doanh thu năm 2017 của các cơ quan báo in, báo điện tử, báo hình sụt giảm nghiêm trọng, trong đó các đài phát thanh, truyền hình cũng chỉ đạt con số khiêm tốn khoảng hơn 10.500 tỷ đồng. Việc giảm mạnh doanh thu quảng cáo của báo chí trong nước do sự cạnh tranh và chi phối ngày càng lớn của Google, Facebook và các mạng xã hội. Riêng hai đại gia công nghệ nêu trên đã chiếm đến khoảng 66% thị phần quảng cáo trực tuyến tại Việt Nam, còn các trang web trong nước chỉ chiếm 7% thị phần. Thứ trưởng Hoàng Vĩnh Bảo lo ngại, nguy cơ thực sự đối với các cơ quan báo chí chính là đang tự kém hấp dẫn, không thu hút được quảng cáo, không tự chủ được chi phí hoạt động, dẫn đến những “biến tướng” về tôn chỉ, mục đích, ảnh hưởng đến chất lượng nội dung, khiến độc giả tìm kiếm các kênh thông tin khác. Nói về khó khăn rất lớn trong nguồn thu của các cơ quan báo chí trong nước, ông Trần Minh Hùng, Tổng biên tập Thời báo Kinh tế Sài Gòn cho rằng, hầu hết các cơ quan báo chí Việt Nam dựa 80% nguồn thu vào quảng cáo, nhưng ngay cả nguồn thu này cũng đang bị cạnh tranh rất gay gắt của mạng xã hội… Ông Hùng kêu gọi các cơ quan báo chí hợp tác xây dựng mạng quảng cáo riêng cho báo chí Việt Nam để làm đối trọng với các trang quảng cáo khác của nước ngoài trong bối cảnh cạnh tranh mới.

Báo cáo của Ban tổ chức Hội nghị báo chí toàn quốc nêu lên thực trạng nguồn thu quảng cáo giảm, do đó nhiều cơ quan báo chí khó đạt mục tiêu đến 2020 tự chủ về chi thường xuyên theo tinh thần đề án Quy hoạch phát triển và quản lý báo chí toàn quốc đến năm 2025. Theo Bộ Thông tin và Truyền thông, hiện cả nước có 849 cơ quan báo, tạp chí in, trong đó có 185 báo, 664 tạp chí; 195 cơ quan báo chí điện tử đã được cấp phép; 178 giấy phép thiết lập trang thông tin điện tử tổng hợp; 67 đài phát thanh, truyền hình. Trong khi đó, cả nước hiện có hơn 18.000 nhà báo được cấp thẻ hoạt động.

Nguồn: daidoanket.vn